Tagarchief: veganisme

Eet voor je leven in Vegan Magazine!

Laatst ben ik geïnterviewd door Arina van Vegan Magazine. Vegan Magazine is het tijdschrift van de Nederlandse Vereniging voor Veganisme. Helaas heb ik het blad zelf nog niet in huis, maar er verscheen al wel een foto van het artikel op Facebook:

Update: het herfstnummer van Vegan Magazine waar een artikel over mij in stond, is nu ook online te bekijken. Het artikel staat op bladzijde 13. De rest van het artikel is natuurlijk ook de moeite waard om te lezen. Klik op deze link om het artikel te bekijken.

nlvegan_eetvoorjeleven

Share Button

Stand van zaken na 2 jaar vegan, met voor- en na-foto’s

Hoera, het is mijn vegan verjaardag!

2 jaar geleden besloot ik op vakantie, na 1 jaar al voornamelijk plantaardig te hebben gegeten, volledig veganistisch te gaan eten. In het eerste jaar dat ik plantaardig at (augustus 2011-augustus 2012) heb ik steeds meer onderzoek gedaan naar plantaardig eten. Hierbij kwam ik ook veel documentaires tegen over de invloed van voedselkeuzes op het milieu en dierenleed. In mijn eerste plantaardige jaar at ik nog wel regelmatig vis: een zalm van de Jumbo of een haring bij de visboer, omdat ik dacht dat dat gezond en misschien wel noodzakelijk was voor een optimale gezondheid. De documentaire http://www.seathetruth.nl/ deed mijn mening hierover veranderen. Wat John McDougall in zijn boek The Starch Solution schreef over het eten van vis, was het laatste zetje dat ik nodig had om helemaal veganistisch te gaan eten.

michiel_vis

Vakantie Schotland 2011, voor mijn plantaardige dieet

Wat waren voor mij redenen om geen vis meer te eten?

  • Vis eten is niet nodig om gezond te zijn: plantaardige voeding zoals chiazaad, lijnzaad en walnoten bevatten voldoende omega-3. Voor wie zich zorgen maakt over speciale vetzuren zoals DHA en EPA kan hiervoor een plantaardig supplement op basis van algen nemen. Zelf gebruik ik die van http://www.opti3omega.com/, 1 capsule per dag. Een andere leverancier met een Nederlandse website is http://www.testa-omega3.com/.
  • Vissen zijn ook dieren met een zenuwstelsel en kunnen ook pijn voelen
  • Overbevissing zorgt ervoor dat in 2050 onze oceanen zo goed als leeg zijn, als we zo doorgaan
  • Veel vis is tegenwoordig verontreinigd met zware metalen zoals kwik, dus eigenlijk toch niet zo gezond meer
  • Vis bevat net als andere dierlijke producten nog steeds verzadigd vet, cholesterol en dierlijke eiwit. Vis bevat goede vetzuren zoals DHA en EPA, maar ook veel “verkeerd” vet.

Een plantaardig en later helemaal veganistisch dieet zonder toegevoegde olieën zoals Joel Fuhrman en John McDougall dat voorschrijven heeft mij alleen maar goed gedaan. Het beste kan ik dat laten zien met enkele foto’s. Zo zag ik eruit voordat ik begon met plantaardig eten:

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Vakantie Slowakije 2009

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Vakantie Luxemburg 2010

2011, net voordat ik begon met plantaardig eten

2011, net voordat ik begon met plantaardig eten

Nu de foto’s waarin je kan zien hoe ik door mijn eetpatroon te veranderen, afviel:

michiel_2012

Vakantie Oost Europa, na 1 jaar plantaardig, maar nog niet vegan

michiel_2013

Vakantie Zweden 2013, 1 jaar vegan

michiel_2014

Vakantie Zwitserland, 2 jaar vegan

Voor wie benieuwd is naar mijn exacte gewicht in de loop van de tijd, hier een grafiekje:

gewicht-2011-2014

Aan dit grafiekje kun je zien waar het gewicht flink begon te dalen. Dat was in 2011, toen ik met plantaardig eten volgens Eat to Live begon. In de eerste maanden vlogen de kilo’s eraf. Daarna ging het langzamer, totdat het zich halverwege 2013 begon te stabiliseren rond de 61-63 kilo.

Is mijn dieet ook veranderd sinds ik in augustus 2011 begon met plantaardig eten, behalve dat ik in 2012 volledig veganistisch ging eten? Ja, op de volgende punten:

  • Ik eet meer zetmeelrijke producten, zoals rijst, volkorenpasta, havermout, volkorenbrood, witte aardappelen, couscous, etc.
  • Ik eet wat minder noten en andere vetrijke plantaardige producten zoals avocado’s. Ik vermijd ze niet helemaal, maar ben er wat spaarzamer mee geworden: niet meer dan 25 gram noten per dag
  • Ik ging nog meer mijn best doen om olie uit mijn dieet te bannen. Hoe, dat kun je in deze blogpost lezen.
  • Ik dronk nog een hele tijd elke avond 1 of 2 biertjes en dronk bij het uitgaan nog wel eens wat meer biertjes… Voor mij was bier drinken een manier om me te ontspannen. Hoe langer ik plantaardig eet, hoe meer ik merk dat bier niet meer hetzelfde effect op mij heeft. Het aantal biertjes dat ik in een jaar drink, kun je nu op twee handen tellen. Ik sluit bier niet per se uit, maar heb er simpelweg geen behoefte meer aan.
  • Ik eet nog minder junkfoodproducten, zoals pure chocola. Ik heb ontdekt dat pure chocola voor het grootste gedeel uit vet en olie bestaat (cacaoboter en sojalecithine), iets waar ik eerder nog niet zo bij stil stond. Ik eet nu liever een vijg, een dadel of havermoutkoekje bij mijn koffie.

Hoe ziet een typische dag eten er nu uit?

Ontbijt: grote kom havermout (nachtje geweekt in sojamelk) met een eetlepel chiazaad, rozijnen en 3 stuks fruit

havermout-met-aardbeien

Lunch: salade op basis van zetmeelhoudende producten zoals bonen, rijst, aardappelen en groente (meestal sla, tomaat, paprika en sjalotje), eventueel met een olievrije dressing. In plaats van salade eet ik ook weleens gewoon volkorenbrood met jam of appelstroop.

Avondeten: zetmeelhoudende producten zoals rijst, aardappelen, linzen, volkorenpasta, rijst met een flinke berg gekookte groente

Snacks, naar gelang ik trek heb: banaan, mandarijn, ander fruit, gedroogd fruit, boterhammen, rijstcrackers met jam of tahin (met mate) en banaan, gekiemd brood, havermoutkoekjes, of heel soms wat cashewnootjes

Wat drink ik? Na enkele gefaalde pogingen om van koffie af te komen, drink ik per dag 3 koppen koffie. Verder drink ik thee en water. Geen frisdrank, fruitsappen of alcoholische dranken.

Als je veganistisch gaat eten, is het belangrijk dat je een vitamine B12 supplement neemt. Dat doe ik dan ook. Ik gebruik een supplement waar B12 en vitamine D in zit en vermijd supplementen waar foliumzuur, vitamine A en E en ijzer aan zijn toegevoegd, omdat deze supplementen een ongezonde werking kunnen hebben.

rijst, linzen en bonen

Rijst, linzen en sperziebonen met currykruiden en komkommer

Samengevat eet ik nu meer volgens The Starch Solution van John McDougall: zetmeelhoudende producten aangevuld met fruit en groente. Deze manier is zo simpel en goedkoop, maar volledig, dat iedereen het op zijn manier zou kunnen implementeren. Dit is dan ook de manier van eten die ik standaard zou aanbevelen vanaf nu.

Welke voordelen heb ik van plantaardig eten, behalve een gezonder gewicht?

  • Ik heb een betere huid: minder tot geen last meer van eczeem en jeuk, waardoor ik beter kan slaper
  • Ik voel me over het algemeen fitter (ook al heb ik natuurlijk ook nog steeds wel dagen waarop ik moe en chagrijnig ben, zoals de meeste mensen)
  • Ik heb een betere stoelgang: geen constipatie meer. Als ik op vakantie uit eten ging in restaurants zat ik soms wel een week verstopt. Daar heb ik sinds ik plantaardig eet, geen last meer van.
  • Voordat ik plantaardig at, had ik regelmatig een zwaar gevoel meer in mijn benen. Dat voel ik nu niet meer.
  • Leuk voor mijn baas: de afgelopen drie jaar heb ik me veel minder vaak ziek gemeld voor mijn werk (slechts één keer een dag).

Sommige veganisten vragen zich af of ik alleen qua voeding veganistisch ben? Sinds augustus 2012 ben ik ook op zoek gegaan naar veganistische schoenen, portemonnee en riem. Ik doe dus mijn best om dierlijke producten uit te bannen, ook als het niet om voedsel gaat. Ik ben tegen het gebruik van dieren voor het plezier van mensen als dit niet per se nodig is.

through the ages

Mijn hoop is dat meer mensen gezond plantaardig gaan eten voor zichzelf, de dieren, het milieu en de wereld! Wie ondersteuning zoekt in gezonder plantaardig eten, kan zich aansluiten bij de pas opgerichte Facebook-groep The Starch Solution Nederland.

 

Share Button

Vegan potluck

Een tijdje geleden mocht ik te gast zijn bij de cursus Kracht van Boele Ytsma alias De Planteneter. De cursus bestond uit vier avonden met lezingen van diverse experts op het gebied van gezondheid. Niet alleen kregen we interessant materiaal aangereikt op het gebied van voeding en wetenschap, maar bijvoorbeeld ook over de psychologie van verandering. Ook kregen we een hippe vegan kookcursus van Lisette Kreischer. Al met al een leerzame en gevarieerde reeks. De interactie met de cursisten vond ik een van de leukste onderdelen van de cursus. We wilden elkaar na afloop van de cursus graag nog eens ontmoeten en daarom werd er een vegan potluck georganiseerd bij mij thuis.

Het idee van een vegan potluck is dat iedereen wat plantaardigs te eten meeneemt om uit te delen. Zo krijg je een gevarieerd aanbod en is er meestal voor elk wat wils. Boele besloot op de fiets vanuit Groningen naar Amersfoort te komen en heeft van de hele dag een filmpje gemaakt:

Dit was mijn eerste vegan potluck en vind het zeker voor herhaling vatbaar. Ben jij weleens bij een vegan potluck geweest en hoe vond je dit?

Share Button

Vegan for Life – Jack Norris, Virginia Messina (boekbespreking)

Deze boekbespreking van Vegan for Life schreef ik al in november 2012 en publiceer ik vandaag voor het eerst op deze blog.

Doelgroep van het boek
Er zijn grofweg drie redenen om veganist te worden: gezondheid, dierenrechten/welzijn en milieu. Zelf ben ik meer via de gezondheidsreden bij veganisme terecht gekomen, via het boek Eat to Live van Joel Fuhrman. Het boek waar ik deze recensie over schrijf, gaat meer uit van de tweede reden: dieren hebben bepaalde rechten en het is niet aan de mens om gebruik te maken van hun vlees en producten en al zeker niet op een “inhumane” manier. Alhoewel deze reden pas helemaal aan het einde van het boek expliciet aan de orde komt, schijnt in het boek af en toe wel door dat een tot het uiterste geoptimaliseerde gezondheid zoals Fuhrman deze nastreeft, niet het primaire doel is. Het boek is duidelijk geschreven voor mensen die al besloten hebben om veganist te worden en hun dieet gezond willen inrichten.

BjqDemxIUAAWS7C

Wie zijn de schrijvers?
Jack Norris (RD) is een geregistreerd diëtist (daar staat de afkorting RD voor) en mede-oprichter van Vegan Outreach. Hij is een autoriteit op het gebied van veganisme en voedingsleer. De andere auteur Virginia Messina MPH (Master of Public Health) RD schrijft over veganisme voor consumenten en professionals en is lid van de adviesraad van de ‘Vegetarian Resource Group’ en de ‘Physicians Committee for Responsible Medicine’. Eerlijk gezegd kende ik geen van beide auteurs, maar Jack Norris schijnt in de wereld van veganisme wel een bekendheid te zijn. Via via kwam ik bij het boek Vegan for Life terecht en dit was mijn eerste kennismaking met deze auteurs.

coversmaller1

Geen claims op basis van anekdotes
Het boek is voorzichtig met gezondheidsclaims over een veganistisch dieet. Er wordt onderscheid gemaakt tussen bepaalde soorten wetenschappelijk onderzoek. Zwakke onderzoeken zijn: in vitro, case studies (anekdotes) en ecologische studies (het vergelijken van bepaalde bevolkingsgroepen). Betere studies zijn epidemiologische onderzoeken, waarbij mensen met en zonder een bepaalde eigenschap of ziekte worden bestudeerd. De beste soort is de klinische studie en dan bij voorkeur een randomized controlled trial (RCT). Daarbij worden mensen willekeurig in de interventiegroep of de controlegroep ingedeeld, terwijl zowel de deelnemers als de onderzoekers niet weten wie in welke groep zit (dubbel-blind). Van deze groepen wordt dan volledig bepaald wat zij wel en niet eten. In het ideale geval zou alles in de voedingswetenschappen via deze methode getoetst moeten worden, omdat dit soort studies de meest betrouwbare data opleveren. The China Study, een beroemd ecologisch onderzoek waarop veel planteneters zich beroepen, is geen RCT. Daarom worden er in dit boek geen beweringen op basis van dat onderzoek gedaan. Het boek beroept zich dus alleen op de meest betrouwbare wetenschappelijke resultaten en dat maakt dit boek sterk.

Gebaseerd op algemeen aanbevolen dagelijkse hoeveelheden
Bij de voedingsadviezen die in dit boek worden gedaan, wordt uitgegaan van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheden (ADH) van bepaalde voedingsstoffen, vastgesteld door de ‘Food and Nutrition Board’ van het ‘National Institute of Medicine’. Deze ADHs zijn soms gecorrigeerd voor veganisten, omdat uit het uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat het nodig is dat veganisten meer van een bepaalde stof binnenkrijgen. Het boek noemt eiwitten en zink als voorbeelden, alhoewel de verschillen niet erg groot zijn tussen omnivoren en veganisten. Behoeften kunnen van persoon tot persoon verschillen, maar omdat het boek neutrale informatie wil bieden, gaat het uit van een algemene maat die opgelegd is door een andere onafhankelijke partij en laat zien dat het niet moeilijk is om met een veganistisch dieet aan deze normen te voldoen.

Eiwit: eet voldoende peulvruchten
De eerste vraag op voedingsgebied die een veganist kan verwachten is: hoe kom je aan voldoende eiwitten? Volgens The Starch Solution en Eat to Live is het erg lastig om een eiwittekort te krijgen, omdat er immers in alle onbewerkte plantaardige voeding (fruit, groente, granen, zaden, noten, paddestoelen) meer dan genoeg eiwitten zitten. Toch gaat dit boek erg in op dit onderwerp. Op basis van de ADHs die eerder zijn genoemd, wordt er voor volwassen aanbevolen om per dag 0,8 gram eiwit per kilogram lichaamsgewicht te consumeren (ik weeg nu 66 kg, dus dat zou afgerond 53 gram zijn), maar voor veganisten ligt deze factor nog iets hoger (0,9, dus voor mij 60 gram eiwit). De reden daarvoor is, volgens het boek, dat eiwitten uit plantaardige bronnen moeilijker verteerbaar zijn dan eiwit uit dierlijke producten. Het belang van peulvruchten wordt in de context van eiwit keer op keer herhaald. Peulvruchten zijn bonen, erwten en linzen, maar ook sojaproducten behoren tot deze groep, ze worden immers gemaakt van sojabonen. Mijn persoonlijke favoriet is trouwens de kidneyboon: deze eet ik elke dag door mijn salade. Peulvruchten zijn een van de weinige plantaardige bronnen van het aminozuur lysine. Zonder peulvruchten is het lastig om genoeg van dit aminozuur binnen te krijgen. Lysine is een essentieel aminozuur. Dat betekent dat het niet zelf door het lichaam geproduceerd kan worden. Op bladzijde 23 wordt geschreven dat een veganist zich niet al te snel druk hoeft te maken over eiwitten, mits er regelmatig peulvruchten worden geconsumeerd. Een veganistisch dieet op basis van enkel granen en noten, raw-food of fruitarisch dieet kan uiteindelijk problemen opleveren vanwege een tekort aan lysinezuur. Het lastige van dit soort beweringen is het woordje ‘kan’: het hoeft dus niet per se zo te zijn. Er zijn gevallen op het internet bekend waarvoor dit duidelijk niet geldt (http://www.thefruitarian.com/index.php/2010/05/protein-people-want-to-know-where-i-get-it/) maar dit soort bronnen moet men scharen in de categorie anekdotisch, en daar wil het boek zich niet op baseren. Overigens is een andere goede bron van lysine seitan. Dit staat niet in het boek vermeld, maar las ik net via de blog van Jack Norris: http://jacknorrisrd.com/?p=3273.

peulvruchten

B12: is een veganistisch dieet kunstmatig?
In het boek is een compleet hoofdstuk gewijd aan vitamine B12 en hoeveel je daarvan in zou moeten nemen. Er wordt gek genoeg cyanocobalamine aangeraden in plaats van methylcobalamine, omdat methylcobalamine soms niet stabiel genoeg zou zijn. Dat verwonderde mij, omdat ik in diverse andere bronnen heb gelezen dat de methylvariant juist beter zou zijn (Fuhrman gebruikt in zijn supplementen ook de methylvariant). Veganisten krijgen weleens de vraag of hun dieet niet kunstmatig is, omdat ze een apart B12-supplement nodig hebben. Het boek antwoordt daarop als volgt: “We agree that it doesn’t matter whether a vegan diet is our historical way of eating – it makes sense now to choose a vegan diet.” Het voedsel (plantaardig en vlees) dat de mens in deze tijd consumeert verschilt erg van het voedsel dat men in de prehistorie at. We eten hybrides van planten en dieren krijgen voedsel dat ze normaal gesproken niet zouden eten. Veevoer wordt vaak verrijkt met bepaalde vitaminen en mineralen. Het is zeer onwaarschijnlijk dat er ook nog maar één mens op aarde een “natuurlijk” dieet volgt, zoals in de prehistorie. In het speciale hoofdstuk over veganistisch eten voor mensen ouder dan vijftig wordt bovendien gewezen op het belang van een B12-supplement voor ouderen. Naarmate men ouder wordt, heeft men meer moeite om B12 op te nemen uit dierlijke producten, maar niet uit B12-supplementen. Een veganist, die toch al B12-supplementen nam, hoeft hier dus geen rekening mee te houden.

Calcium
Geen zuivelproducten en toch genoeg calcium in je dieet, hoe doe je dat als veganist? Dat is ook een veelgehoorde vraag. Een aardig feit dat het boek noemt is dat omnivoren 40% van hun calcium ook uit plantaardig voedsel halen. Veel plantaardige dieetboeken hameren op het feit dat calcium uit zuivelproducten (vanwege het verzurende effect van dierlijke eiwitten) juist calciumuitscheiding veroorzaakt en uiteindelijk osteoporose kan veroorzaken. Dit boek is met die bewering wat voorzichtiger, mede omdat deze stelling vooral op ecologische studies is gebaseerd. De paragraaf met koptitel “Protein and Calcium: More Questions than Answers” zegt genoeg: er zijn teveel factoren in ecologische studies die het beeld kunnen vertroebelen. Op basis van klinische studies zijn de volgende conclusies echter wel te trekken:
Het consumeren van geïsoleerd dierlijk eiwit, dus puur eiwit, heeft een significant effect op calciumverlies, maar dat effect wordt meestal tenietgedaan wanneer er eiwitrijke producten als geheel worden geconsumeerd.
Eiwit kan calciumverlies stimuleren, maar ook calciumopname uit voedsel stimuleren – deze effecten kunnen elkaar neutraliseren.
In sommige studies wordt hoge eiwitconsumptie juist geassocieerd met betere gezondheid van botten.
Het boek vindt aanbevelingen voor een lagere calciuminname voor veganisten uit andere boeken dan ook te voorbarig. Dit onderwerp is nog lang niet helder genoeg is uitgezocht in de wetenschap. Er worden dan ook een heel aantal veganistische aanbevelingen gedaan om toch de ADH van calcium te bereiken: tofu (op basis van calciumsulfaat), groene bladgroente, noten, gedroogde vijgen, calciumverrijkte (plantaardige) melk of een supplement.

Vijgen_gedroogd

gedroogde vijgen

Over soja
In de media bestaan er soms misverstanden over soja. Het eerste misverstand is dat soja het risico op hormoongerelateerde borstkanker zou verhogen. De reden daarvoor is dat soja isoflavonen bevat. Isoflavonen zijn fyto-estrogenen die zich binden aan dezelfde receptoren als het hormoon estrogeen. Echter, dat wil nog niet zeggen dat isoflavonen zich hetzelfde gedragen als estrogenen. Isoflavonen zijn SERMs (selective estrogen receptor modulators). Estrogeen bindt zich aan twee typen receptoren, maar SERMs maar aan één type, waardoor het gedrag heel anders kan zijn. Afhankelijk van welk type receptor in een weefsel dominant is, gedraagt een SERM zich als estrogeen of anti-estrogeen. SERMs worden soms zelfs als behandeling tegen kanker en osteoporose ingezet. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat soja over het algemeen de kans verkleint op hartziekten, borstkanker, prostaatkanker. Ook heeft het goed effect heeft op de hersenen, schildklier en vruchtbaarheid.
Isoflavonen hebben geen impact op het testosterongehalte, dus feminisering door soja is evenzeer een mythe die door wetenschappelijk onderzoek naar soja wordt ontkracht.
Een andere misverstand is dat soja in Oosterse landen vooral in gefermenteerde vorm wordt gegeten of slechts als smaakmaker bij een maaltijd. Dat wordt in het boek ontkracht. Niet-gefermenteerde soja (tofu) maakt al meer dan 1000 jaar deel uit van het Aziatische dieet. Tofu en sojamelk bepalen voor een groot gedeelte het soja-aandeel in het Chinese dieet. Een opmerkelijk verschil met McDougall en Fuhrman is dat geïsoleerd sojaproteïne in dit boek niet als onveilig wordt gezien. Daar plaats ik zelf nog een vraagteken bij, omdat geïsoleerd (soja)proteïne IGF-1 verhoogt, wat weer het risico op kanker kan verhogen.

tofu

tofu

Gezondheid
Tientallen jaren geleden werd een veganistisch dieet geassocieerd met “alternatief”, maar tegenwoordig is er steeds meer interesse voor vanwege gezondheidsredenen. Helaas is de hoeveelheid veganisten op de wereld nog erg klein en zijn er niet veel wetenschappelijke studies naar gedaan. Wel is gebleken dat veganisten een gezonder lichaamsgewicht, een lagere bloeddruk en een lager bloedcholesterol hebben. Wellicht is dat niet erg spectaculair, maar dat is alles wat op dit moment te zeggen is over veganisten op basis van wetenschappelijke studies met betrouwbaarheid. Wel is duidelijk dat het consumeren van meer plantaardige en dus minder dierlijke producten gezondheidswinst op kan leveren. Het gezondheidsverschil tussen een bijna veganistisch dieet of een totaal veganistisch dieet zou weleens erg klein, zo niet nihil, kunnen zijn. Fuhrman beaamt dat in Eat to Live.

Praktische tips
Ook over allerhande andere voedingsstoffen zoals vet (omega 3), zink en ijzer doet het boek aanbevelingen. Verder komen we de “Vegan Food Guide” tegen: voorbeelden van hoe je je week zou kunnen inrichten. Welke combinaties van voedsel zou je kunnen eten om al die stofjes en genoeg calorieën binnen te krijgen? Wat als je niet van peulvruchten houdt of met een allergie of voedselintolerantie te kampen hebt? Of wat als je teveel scheten moet laten van die bonen? 🙂 De Vegan Food Guide helpt je met al dit soort vragen.
Ook voor mensen die zich afvragen hoe ze veganist kunnen worden als ze dat nog niet waren, is er een hoofdstuk met de titel “Making the transition to a vegan diet”. Helaas wordt in dit gedeelte veel gebruik gemaakt van Amerikaanse merknamen, zodat je als Nederlander niet altijd weet wat je hiervoor in de plaats kan kopen.
In het boek wordt af en toe opgeroepen om niet al te paniekerig om te gaan met een veganistische lifestyle. Onderzoeken of er bij bepaalde producten misschien dieren zijn gebruikt (bijvoorbeeld in een kleurstof of ander klein ingrediënt) als dit niet meteen duidelijk is, wordt afgeraden. Niet omdat het slecht zou zijn om je hier mee bezig te houden, maar omdat de meeste mensen het op deze manier niet volhouden en zichzelf hiermee gek maken. Anders dan bijvoorbeeld bij Fuhrman wordt er gezegd dat je best weleens wat olijfolie op je salade mag doen of af en toe mag snoepen. Dat is niet omdat dit vanuit de voedingsleer gezonder zou zijn, maar omdat sommige mensen de neiging hebben te streng voor zichzelf worden en uiteindelijk juist ongezonder gaan leven door een te beperkt dieet. Verder biedt het boek hoofdstukken die zijn gewijd aan speciale doelgroepen zoals zwangere vrouwen of vrouwen die borstvoeding geven, kinderen, tieners, 50+-ers en intensieve sportbeoefenaars.

Tot slot
Dit boek bevatte voor mij enkele nuanceringen op wat ik al wist over veganistisch eten, maar bevestigt wat ik in grote lijnen al heb gelezen in Eat to Live en The Starch Solution. Links en rechts zijn er verschillen te vinden, maar in elk geval wordt nog eens bevestigd dat een veganistisch dieet een goede basis is voor een lang en gezond leven.
Wie geïnteresseerd is in antwoorden op vragen, zoals hoe kan ik mijn ijzerinname verhogen?, krijg ik wel genoeg calcium binnen als veganist?, heb ik naast ALA ook DHA nodig?, moet ik als topsporter ergens rekening mee houden? doet er goed aan dit boek aan te schaffen en te bestuderen. Ook omnivoren met een interesse in voedingsleer kunnen genoeg uit dit boek halen, al is het afgestemd op veganisten of mensen die het willen worden. Het boek kan van voor naar achter gelezen worden, maar de hoofdstukken zijn ook prima los van elkaar te raadplegen.

Links:

Blog van Jack Norris

Blog van Virginia Messina

Share Button

De vegarevolutie: meer dan gezondheid (boekbespreking)

Lisa Steltenpool is een jonge bevlogen voedingsdeskundige en bijna afgestudeerd diëtiste.
Ze is actief als voorzitter van Viva Las Vega’s, een organisatie die zich inzet om de wereld te verbeteren door het promoten van plantaardige voeding. Het eerste boek van Lisa, De vegarevolutie, heeft precies ook dat doel: de wereld verbeteren met plantaardige voeding.

Het boek De vegarevolutie wil een plantaardige leefstijl, ook wel bekend als het veganisme, toegankelijk en normaal maken voor de gemiddelde Nederlander. Bij sommige mensen heeft veganisme nog steeds het imago van tientallen jaren geleden. Een veganist is een linkse bleke activist met punkhaar. Die tijd is voorbij. Iedereen mag en kan nu veganist worden. De tijd dat veganisme mainstream gaat, is aangebroken.

Cover de Vegarevolutie lowres

Het boek De vegarevolutie belicht het veganisme vanuit vier perspectieven. Het is een revolutie voor je lijf, voor de dieren, voor de planeet en voor de mensheid.

Waarom is het een revolutie voor je lijf? Plantaardig(er) eten doet het risico op welvaartsziekten zoals hart- en vaatziekten, suikerziekte, en kanker verminderen. In het boek worden de mechanismes die hier achter schuil gaan, toegelicht. Ook wordt er uitgebreid verteld over diverse soorten nutriënten, zoals zink, en uit welke plantaardige voeding je dit kan halen. Met enkele voorbeeldmenu’s wordt aangetoond hoe makkelijk het kan zijn om dagelijks alle benodigde nutriënten binnen te krijgen op een plantaardig dieet. Mensen die veganisme associëren met het gebruik van allerlei supplementen om tekorten op te vangen, zullen door deze overzichten gerust worden gesteld. Het enige supplement wat Lisa aanraadt is vitamine B12, de enige vitamine die niet in plantaardige voeding voorkomt.

BjqDemxIUAAWS7C

In het hoofdstuk over de dierenrevolutie wordt verteld hoe je honderden dieren kan redden met plantaardige voeding. Dat ligt natuurlijk voor de hand als je geen dieren meer gaat eten. Maar waarom zou je, buiten het gezondheidsaspect, geen dieren meer gaan eten? In de wetenschap wordt er steeds meer ontdekt over het zenuwstelsel van diverse soorten dieren en over hoezeer dieren pijn kunnen voelen. Onnodig dierenleed zou een belangrijke overweging kunnen zijn om geen dieren meer te eten. Waar ligt het verschil tussen het gevangen houden van mensen en dieren en hoe vanzelfsprekend is dit verschil? Waarom eten Nederlanders geen honden, maar wel varkens? Bestaat diervriendelijk vlees wel? Hebben vissen dan ook gevoel? Dit hoofdstuk zet je enorm aan het nadenken over dingen die je vroeger voor lief nam.

Niets heeft zo’n grote impact op het milieu als onze voeding. Plantaardig eten is duurzamer dan een omnivoor dieet. Dat heeft ermee te maken dat het produceren van voeding van dierlijke oorsprong vele malen inefficiënter is dan plantaardige voeding. Dieren moeten eerst plantaardige voeding eten en dat omzetten in vlees, melk of ei. Daarbij gaat er veel energie verloren. Beter hadden mensen het plantaardige voer voor de dieren meteen zelf kunnen consumeren. Verder is plantaardige voeding veel minder belastend voor het milieu, omdat er minder water voor nodig is, er minder methaan- en CO2-uitstoot mee gepaard gaat en er minder giftige bestrijdingsstoffen en medicijnresten in het milieu terecht komen. Veganisme kan een sleutelfactor zijn in het oplossen van veel duurzaamheidsvraagstukken.

lisa-met-boek

Lisa Steltenpool met haar nieuwe boek

Hoe consequent ben je in het toepassen van veganisme? Lisa geeft de tip om je niet gek te laten maken door deze vraag. Je kunt beter inconsequent iets goed doen, dan consequent iets fout (een citaat van Roos Vonk). Als beginnende veganist kunnen er sociale onwennigheden en drempels zijn. Ook kun je vreemde reacties uit je omgeving verwachten. Omdat je niet de eerste veganist bent, hebben veel andere mensen die ervaringen al eerder gehad. Lisa geeft tal van handreikingen hoe je als veganist kan overleven in een (nog) niet-veganistische wereld.

Hoe vervang je vlees, vis, melk, kaas, eieren en honing als je net bent begonnen met veganisme? En wat moet je met je wollen en leren kleding? Is al je cosmetica wel veganistisch? Hoofdstuk 6 besteedt aandacht aan al deze vragen.

Vanaf bladzijde 115 begint het gedeelte over recepten. Dit gedeelte is ingericht op de momenten van de dag: ontbijt, lunch, diner, tussendoortjes en dranken.
Scrambled tofu met avocado, koekjes van havermout, powersalade met limoen-yoghurtdressing (vegan yoghurt natuurlijk), farfalle met walnotenpesto, champignonsoep met cashew en eekhoorntjesbrood. Zomaar een greep uit de overheerlijke recepten die worden vergezeld door kleurrijke foto’s. Wie het water niet in de mond loopt bij het bladeren door dit hoofdstuk, heeft vast net twee borden met quinoa chili sin carne op.

powersalade-low-res

powersalade

Hoewel de meeste recepten er behoorlijk gezond uitzien, sluiten ze niet allemaal naadloos aan bij de voorschriften van Fuhrman en McDougall. Dat komt omdat Fuhrman en McDougall vanuit gezondheid denken en uitkomen bij een specifiek veganistisch dieet. Het verschil met Fuhrman’s benadering is bijvoorbeeld de grootte van de porties groente in de recepten. Ook worden er hier en daar wel wat producten zoals olie, margarine en suiker in De vegarevolutie gebruikt, iets wat zowel Fuhrman en McDougall afraden. De keuze voor deze producten heeft te maken met de doelgroep van het boek: beginners op het gebied van veganisme, waarvoor gezondheid één van de vier redenen zou kunnen zijn. De transitie mag niet te groot zijn voor het brede publiek. Wie gezondheid als hoofddoel heeft, kan misschien beter beginnen met een van de boeken van Joel Fuhrman, John McDougall of het Nederlandse boek Ik ben een planteneter van Boele Ytsma. De informatie en recepten uit De vegarevolutie kunnen vervolgens ter aanvulling en inspiratie dienen. Zelf gebruik ik dit boek en ook andere kookboeken ook zo.

Mijn favoriete gerecht uit De vegarevolutie is tot nu toe de Roerbakschotel met rijst en tofu in knoflook-cashewroom (blz. 159). Een variatie daarvan met paddestoelen in plaats van tofu en wat meer en andere groente zie je op onderstaande foto.

rijst-cashewroom

Het veganisme verspreidt zich als een lopend vuurtje. Lisa Steltenpool is zelf nog maar drie jaar veganist en heeft nu al een knaller van een debuut bij niet een van de minste Nederlandse uitgevers. Als het vuur zich verder zo blijft verspreiden, dan zie ik een plantaardige toekomst voor het brede publiek hoopvol tegemoet.

Bekijk ook de website van het boek, de blog van Lisa en het interview over haar nieuwe boek in Folia.

Share Button